In het kader van de Omgevingswet zullen bestemmingsplannen worden vervangen door een nieuw instrument: het Omgevingsplan. Doel is enerzijds om initiatieven van burgers en ondernemers op een meer integrale wijze te benaderen. Anderzijds is het idee dat in het Omgevingsplan ook veel minder wordt geregeld. Verbodsbepalingen worden zoveel mogelijk vervangen door een vorm van uitnodigingsplanologie. Dat vraagt een radicaal nieuwe manier van denken en werken. De omslag die in de Omgevingswet gevraagd wordt is om niet langer te toetsen aan regels, wetten en normen, maar om te onderzoeken hoe een private investering een bijdrage kan zijn aan maatschappelijke doelen en ambities.
In het Omgevingsplan dient de gemeente invulling te geven aan een nieuwe opdracht: zorgen voor een gezonde en veilige leefomgeving met een goede omgevingskwaliteit. Als bijdrage aan het gesprek hierover is door Mooiwaarts het ‘Schetsboek voor een Omgevingsplan op Kwaliteit’ samengesteld.
Het schetsboek vertaalt succesvolle werkwijzen uit de praktijk van het ruimtelijk kwaliteitsbeleid naar mogelijke uitwerkingen voor het Omgevingsplan. Als kwaliteit het uitgangspunt is gaat het er om een samenhangend stelsel te bouwen waarin private en publieke belangen worden samengebracht zodat initiatieven meerwaarde krijgen voor hun omgeving. Het schetsboek helpt om keuzes inzichtelijk en bespreekbaar te maken. In tien principes voor een Omgevingsplan op Kwaliteit worden denklijnen uitgewerkt over hoe je met open normen de nodige afwegingsruimte inbouwt en tegelijk zorgdraagt voor de kwaliteit van de fysieke leefomgeving.
Het schetsboek prikkelt het nieuwe denken. Het is een doe-boek; het geeft agendapunten en vragen die op locatie en met betrokkenen besproken kunnen worden. De nadruk ligt daarbij op de samenhang van het beleid met de werkprocessen waarin het private initiatief gekoppeld wordt aan het publieke belang.
Het Schetsboek is tot stand gekomen door samenwerking van Mooiwaarts, de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, de regionale adviesorganisaties van Team Ruimtelijke Kwaliteit Nederland, de stedenbouwkundige bureaus die samenwerken in het Kennislab Omgevingswet en de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Het schetsboek is te bestellen bij hûs en hiem of bij de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. Een digitale versie is ook te downloaden via Mooiwaarts.