Onze collega’s van MOOI Noord-Holland organiseerden samen met een drietal gemeenten een expertmeeting met de centrale vraag ‘Wie adviseert over Ruimtelijke Kwaliteit?”. Op basis daarvan is een pamflet opgesteld dat probeert scherpte aan te brengen in een vijftal dilemma’s. Jef Mühren, directeur van MOOI Noord-Holland gaf een toelichting op het pamflet tijdens de bestuursvergadering van hûs en hiem op 30 november 2018.
Nederland is een ontworpen land, gewonnen op de natuurlijke ondergrond of het water en ingericht met eeuwenlang volgehouden hoogstaand ingenieurswerk. De inrichting van de ruimte was en is een samenspel van economische, sociaalmaatschappelijke en esthetische ambities. Dit heeft geleid tot krachtige landschappen, steden en dorpen. Het belang van cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit van bouwwerken, stedenbouwkundige kwaliteit en de kwaliteit van natuur en landschap wordt nog steeds hoog geacht.
Omgevingswet
In de toelichting van de nieuwe Omgevingswet worden deze aspecten dan ook benoemd als pijlers van goede omgevingskwaliteit. Het gaat daarbij zowel om de menselijke beleving als om de intrinsieke waarden die de maatschappij toekent aan de identiteit van gebieden en aan dier- en plantensoorten. Zorg voor goede omgevingskwaliteit is een van de maatschappelijke doelstellingen van de Omgevingswet. Langzaam ontstaat er zicht op de mogelijkheden die nieuwe instrumenten als de omgevingsvisie en het omgevingsplan zullen bieden voor kwaliteitsbeleid. Tegelijk realiseren de meeste mensen zich dat goede omgevingskwaliteit mensenwerk is.
Weinig regels
Je kunt goede omgevingskwaliteit niet borgen zonder te vervallen in regels die weer nieuwe regels oproepen. En dat willen we niet meer. We willen juist die lawine van regels terugdringen. Wat we wél met weinig regels kunnen borgen, is een goed gesprek over de omgevingskwaliteit. Als we de kwaliteit agenderen in alle plan- en ontwerpprocessen, zal dat bijdragen aan een zorgvuldige afweging en goede omgevingskwaliteit. Hoe doe je dat? Hoe krijgen we de initiatiefnemer, de omwonenden, de maatschappelijke organisaties, de deskundigen, de ontwerpers en de bestuurders op een constructieve manier aan tafel?
Expertmeeting
De Omgevingswet geeft speelruimte voor nieuwe vormen van participatie en kwaliteitsadvisering, maar er wordt nog nauwelijks gedebatteerd over de vraag hoe een gemeente de vorm van advisering vindt die bij haar past. Daarom organiseerden Over Morgen, MOOI Noord-Holland en Mooiwaarts in april 2018 samen met een drietal gemeenten een expertmeeting met de centrale vraag ‘Wie adviseert over Ruimtelijke Kwaliteit?”. Als er één ding duidelijk werd, is het wel dat er geen vaste receptuur meer is. Kunnen we wel een menukaart maken voor een goed gesprek over omgevingskwaliteit? De vraag stellen is vele malen gemakkelijker dan hem te beantwoorden. Het roept alleen maar meer vragen op. Doordachte antwoorden zijn slechts beperkt voorhanden.
Estafette
Op basis van de expertmeeting met de Noord-Hollandse gemeenten is een pamflet opgesteld. Dit pamflet probeert scherpte aan te brengen in de dilemma’s die het debat kent. Hiermee worden bestuurders en vakgenoten uitgedaagd om deze vraagstukken op te pakken en verder uit te werken. Het pamflet schetst vijf dilemma’s als opbrengst van de eerste expertmeeting. De initiatiefnemers hopen dat dit pamflet aangevuld wordt naar aanleiding van debatten op andere plaatsen. Hûs en hiem heeft aangekondigd het estafettestokje over te willen nemen door ook in Friesland een vergelijkbare expertmeeting te organiseren. Wie daarin geïnteresseerd is wordt opgeroepen contact op te nemen met het secretariaat van hûs en hiem.