De Omgevingswet stelt gemeenten voor een uitdaging: hoe geef je omgevingskwaliteit een duidelijke plek in de beleidsinstrumenten die de wet biedt? Het antwoord is niet vanzelfsprekend. Omgevingskwaliteit is een breed begrip, en het is lastig om dat samenhangend en werkbaar te vertalen naar visie, programma, planregels en beleidsregels. Daarom is begin 2025 een landelijk traject gestart: de ontwikkeling van een Bouwsteen Omgevingskwaliteit.
Wat is de Bouwsteen?
De Bouwsteen is een model of format dat houvast moet bieden bij het opstellen van beleid voor omgevingskwaliteit onder de Omgevingswet. Daarbij gaat het niet alleen om het uiterlijk van bouwwerken, maar juist om het geheel van cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit, landschapskwaliteit en de inrichting van de openbare ruimte.
De kracht van de Bouwsteen zit in de structuur: het model laat zien hoe je gebiedsgericht kunt werken, hoe je ambities kunt vertalen naar werkbare beoordelingskaders, en hoe je beleidsregels en planregels logisch met elkaar kunt verbinden. De Bouwsteen sluit aan bij het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en is inzetbaar binnen het gehele instrumentarium van de wet.
Wie werkt eraan mee?
Het traject is geïnitieerd door het Team Ruimtelijke Kwaliteit Nederland (TRKN) en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK), en wordt gedragen door regionale adviesorganisaties: MOOI Noord-Holland, Dorp Stad en Land, Het Oversticht, hûs en hiem, Het Gelders Genootschap, Mooisticht en Libau. In het eerste kwartaal van 2025 zijn de verkenningen gestart. Er wordt gewerkt in een aantal fasen, met werksessies, redactiewerk en toetsing in de praktijk.
Het uiteindelijke doel is een model dat breed bruikbaar is en flexibel blijft. Gemeenten kunnen ermee aan de slag bij het opstellen van hun beleid voor omgevingskwaliteit, het opstellen van een nota omgevingskwaliteit, of het gebruiken als referentie bij advisering en toetsing.
Meer weten?
Benieuwd naar de achtergrond, aanpak en planning? Neem gerust contact op met Frank Reitsma via freitsma@husenhiem.nl